Экалагічнае выхаванне школьнікаў малодшых класаў з'яўляецца неад'емнай часткай фарміравання асобы. У працэсе выхавання непасрэдны ўдзел прымаюць не толькі бацькі, але і актыўна працуюць школьныя настаўнікі. Бо ўжо ў пачатковых класах пачынаюць вывучаць прыродазнаўства, на ўроках якога вялікая ўвага надаецца пытаннях аховы навакольнага асяроддзя. Немалаважную ролю адыгрывае зносіны са аднагодкамі, чытанне дзіцячай літаратуры і прагляд мультыплікацыйных фільмаў. З усяго пералічанага дзіця чэрпае інфармацыю аб навакольным асяроддзі і пра ўзаемаадносіны чалавека з прыродай, выбірае сабе ідэал, якому спрабуе пераймаць.
Асноўныя мэты і задачы
Задачы экалагічнага выхавання школьнікаў, навучэнцаў у малодшых класах складаюцца ў засваенні наступных аспектаў:
- вызначэнне аптымальных узаемадзеянняў чалавека і прыроды;
- паняцце чалавека як складнікам біяцэнозу;
- разуменне каштоўнасці прыроды і ўзаемасувязі яе складнікаў;
- авалоданне пачатковымі навыкамі па выкарыстанні прыродных рэсурсаў, па паляпшэнню стану навакольнага асяроддзя;
- прадбачанне наступстваў сваіх дзеянняў у адносінах да элементаў навакольнага асяроддзя;
- развіць грамадскую і пазнавальную актыўнасць падчас экалагічнай дзейнасці;
- спрыяць з'яўленню імкнення да пазнання прыроды і да актыўнай дзейнасці, накіраванай на паляпшэнне асяроддзя;
- фарміраванне патрэбы ў кантакце з прыродай.
Пры гэтым існуе пэўная паслядоўнасць у вывучэнні. Спачатку ўсе аб'екты прыроды разглядаюцца асобна, затым пазнаецца іх ўзаемасувязь паміж сабой і ў прыватнасці паміж аб'ектамі жывой і нежывой прыроды. І, нарэшце, на апошнім этапе прыходзіць разуменне паходжання розных прыродных з'яў. Але асноўная сутнасць экалагічнага выхавання малодшых школьнікаў заключаецца ў далучэнне дзяцей да прыроды. Вынікам гэтага павінна быць разуменне аб асцярожным стаўленні да жывёл, казуркам, птушкам і раслінам. Бо прырода - гэта неабходная ўмова для жыцця ўсіх людзей. Атрыманыя веды фармуюць адказнае стаўленне да ўсіх аб'ектаў навакольнага асяроддзя. Дзеці ўсведамляюць, што для захавання здароўя і паўнавартаснай жыццядзейнасці патрэбныя спрыяльныя ўмовы, таму важна захаваць прыродныя рэсурсы.
Метады і формы
Цікавасць да з'яў прыроды і да аб'ектаў жывой прыроды пачынае выяўляцца ў раннім узросце. Выхаванне экалагічнай культуры малодшых школьнікаў грунтуецца на трох асноўных прынцыпах. Гэта сістэматычнасць, бесперапыннасць і міждысцыплінарнасць. Поспех напрамую залежыць ад правільнай арганізацыі заняткаў. А каб кожны раз здзіўляць і яшчэ больш зацікаўліваць дзіцяці, неабходна прымяняць новыя формы і прыёмы навучання.
Метады экалагічнага выхавання школьнікаў малодшых класаў можна падзяліць на дзве групы:
- традыцыйныя;
- інавацыйныя.
На сённяшні дзень усё большую папулярнасць набываюць заняткі ў гульнявой форме, у выглядзе тэатралізаваных прадстаўленняў і сцэнак. Таксама формы экалагічнага выхавання малодшых школьнікаў падпадзяляюць на:
- Масавыя - арганізацыя святаў, фестываляў і канферэнцый, работа па добраўпарадкаванні памяшканняў, двароў і іншае.
- Групавыя - факультатыўныя заняткі ў спецыялізаваных гуртках і секцыях, экскурсіі, турыстычныя паходы.
- Індывідуальныя - дзейнасць, накіраваная на падрыхтоўку рэфератаў, дакладаў, запісаў аб назіраннях за раслінным і жывёльным светам, маляванне і іншае.
Аб эфектыўнасці праведзенай выхаваўчай працы можна судзіць па наяўнасці жывога цікавасці дзіцяці да пазнання навакольнага свету.